अमक्याने याबाबत बोलले नाही म्हणजे तो कसा पुरुषप्रधान संस्कृतीचा
समर्थकच आहे असा जावईशोध लावणे जसे चूक तसेच ’इतक्या वर्षांनी का जागे झाली
ही’ किंवा ’नक्की घटनाक्रमसुद्धा सांगता येत नाही म्हणजे थापा मारते आहे’
हा निष्कर्षही तितकाच, किंबहुना त्याहून अधिक चूक असू शकतो. अर्थात याचा
अर्थ चालत्या गाडीत फुकटचा प्रवास करायला काही स्त्रिया बसल्या नसतील असेही
नाही.
किंबहुना खरे काय, खोटे काय आणि घटना आणि सहभागी व्यक्तींच्या मूल्यमापनातील तफावत काय, या तीनही गोष्टी त्यात वेळी उपस्थित असलेल्यांच्याच खर्‍या अर्थाने महत्वाच्या. इतरांच्या पूर्वग्रहाचा, स्वत:च्याच इमेज बिल्डिंगच्या आवरणातून आलेल्या. त्याबाबत जागृती व्हावी, विचारांत बदल व्हावा हा आग्रह धरणारे प्रामाणिक असतात, पण पार्ट्या पाडून दोषारोपाचे खेळ खेळत बसणारे विकृत असतात. त्यांना मी काडीचे महत्व देत नाही. पण त्याचबरोबर जबाबदारीने समजून घेऊ पाहणार्‍याच्या निष्कर्ष वा मूल्यमापन प्रक्रियेत येऊ शकणारे संभाव्य चकवे मात्र नक्की ध्यानात घ्यायला हवेत.
किंबहुना खरे काय, खोटे काय आणि घटना आणि सहभागी व्यक्तींच्या मूल्यमापनातील तफावत काय, या तीनही गोष्टी त्यात वेळी उपस्थित असलेल्यांच्याच खर्‍या अर्थाने महत्वाच्या. इतरांच्या पूर्वग्रहाचा, स्वत:च्याच इमेज बिल्डिंगच्या आवरणातून आलेल्या. त्याबाबत जागृती व्हावी, विचारांत बदल व्हावा हा आग्रह धरणारे प्रामाणिक असतात, पण पार्ट्या पाडून दोषारोपाचे खेळ खेळत बसणारे विकृत असतात. त्यांना मी काडीचे महत्व देत नाही. पण त्याचबरोबर जबाबदारीने समजून घेऊ पाहणार्‍याच्या निष्कर्ष वा मूल्यमापन प्रक्रियेत येऊ शकणारे संभाव्य चकवे मात्र नक्की ध्यानात घ्यायला हवेत.
'ऑस्कर पिस्टोरियस’ या खेळाडूने आपल्या गर्ल फ्रेंडची हत्या केल्याची घटना
घडली तेव्हा 'ही तर ओपन अ‍ॅन्ड शट केस आहे, त्याची बाजू काय असणार यात’
म्हणणार्‍यांच्या डोळ्यात झणझणीत अंजन घालणारा लेख लेखिका सोनाली नवाङ्गुळ हिने लिहिला होता. तिने जी बाजू उलगडून दाखवली होती, ऑस्करच्या मानसिक
स्थितीचे जे संभाव्य आकलन तिने मांडले होते, त्याने ऑस्कर कायदेशीररित्या
निर्दोष जरी ठरत नसला, तरी या निमित्ताने त्याच्यासारख्या शारीरिक
मर्यादांचा सामना करणार्‍यांना अपरिहार्यपणे सामोरे जावे लागणार्‍या
मन:स्थितीचे आकलन तो लेख वाचणार्‍याला झाले असेल.
अमेरिकेचे माजी राष्ट्राध्यक्ष रोनाल्ड रीगन यांची कन्या पॅटी डेविस हिलाही तरुणपणी व्हाईट कॉलर बलात्काराला सामोरे जावे लागले. तेव्हा तर सोडाच पण पुढे रीगन राष्ट्राध्यक्ष झाल्यावरही तिने याबाबत वाच्यता केली नाही. अमेरिकेसारख्या प्रागतिक देशात खुद्द राष्ट्राध्यक्षाच्या मुलीची ही स्थिती तर इतर मागास देशांतील स्त्रियांची काय अवस्था असेल याची कल्पना करा.
ज्याप्रमाणे ऑस्कर त्या प्रत्यक्ष घटनेतून जात असता त्याची मनस्थिती कशी असावी याचा उलगडा करण्याचा प्रयत्न सोनालीने केला होता, त्याचप्रमाणे पॅटीने त्या अनुभवातून जात असताना आपल्या मनस्थितीचे वर्णन केले आहे. ती घटना म्हणजे एखाद्या त्रयस्थाने मोबाईलमध्ये शूट केल्याप्रमाणे सर्व काही बिनचूक तपशीलासह आठवायला हवी असा समज असणार्‍या - स्त्री आणि पुरुष दोघांसाठीही हा तिचा अनुभव आवर्जून शेअर करतो आहे.
पॅटी डेविस यांच्यावरील बातमीची लिंक: https://www.washingtonpost.com/opinions/i-was-sexually-assaulted-heres-why-i-dont-remember-many-of-the-details/2018/09/21/8ce0088c-bdab-11e8-8792-78719177250f_story.html
अमेरिकेचे माजी राष्ट्राध्यक्ष रोनाल्ड रीगन यांची कन्या पॅटी डेविस हिलाही तरुणपणी व्हाईट कॉलर बलात्काराला सामोरे जावे लागले. तेव्हा तर सोडाच पण पुढे रीगन राष्ट्राध्यक्ष झाल्यावरही तिने याबाबत वाच्यता केली नाही. अमेरिकेसारख्या प्रागतिक देशात खुद्द राष्ट्राध्यक्षाच्या मुलीची ही स्थिती तर इतर मागास देशांतील स्त्रियांची काय अवस्था असेल याची कल्पना करा.
ज्याप्रमाणे ऑस्कर त्या प्रत्यक्ष घटनेतून जात असता त्याची मनस्थिती कशी असावी याचा उलगडा करण्याचा प्रयत्न सोनालीने केला होता, त्याचप्रमाणे पॅटीने त्या अनुभवातून जात असताना आपल्या मनस्थितीचे वर्णन केले आहे. ती घटना म्हणजे एखाद्या त्रयस्थाने मोबाईलमध्ये शूट केल्याप्रमाणे सर्व काही बिनचूक तपशीलासह आठवायला हवी असा समज असणार्‍या - स्त्री आणि पुरुष दोघांसाठीही हा तिचा अनुभव आवर्जून शेअर करतो आहे.
पॅटी डेविस यांच्यावरील बातमीची लिंक: https://www.washingtonpost.com/opinions/i-was-sexually-assaulted-heres-why-i-dont-remember-many-of-the-details/2018/09/21/8ce0088c-bdab-11e8-8792-78719177250f_story.html
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा