... नाना म्हणाले

• 
  
  

  https://www.standingstills.com/ येथून साभार. आमच्यावेळी असं नव्हतं... नाना म्हणाले नातवाला चौथीत नव्वद टक्केच मिळाले ’फार लाडावून ठेवलाय आमच्यावेळी असं नव्हतं...’ नाना म्हणाले नातवाला पाचवीत अठ्ठ्याण्णव टक्के मिळाले ’अभ्यासाच्या अतिरेकात मूल चिणेल आमच्यावेळी असं नव्हतं...’ नाना म्हणाले शाळेतल्या गॅदरिंगमध्ये नातीच्या नाचाचा कार्यक्रम झाला ’अभ्यास सोडून नसते धंदे, आमच्यावेळी असं नव्हतं...' नाना म्हणाले नातीला चौथीत स्कॉलरशिप मिळाली. ’पुस्तकी किडे झालेत सगळे, आमच्यावेळी असं नव्हतं...’ नाना म्हणाले मागच्या वर्षी पाऊस दोन दिवस उशीरा आला... ’हल्ली सदा दुष्काळच असतो आमच्यावेळी असं नव्हतं...’ नाना म्हणाले यावर्षी पाऊस दीड दिवस आधी आला ’सारे ग्लोबल व… पुढे वाचा »

दोन स्टँप

• 
  
  

  कुरियरच्या जमान्यात लोक स्टँपला विसरलेत म्हणे. पूर्वी, प्रेमपत्र असो की वसुलीची नोटीस स्टँप लावायचा की पोस्टखाते निर्लिप्तपणे पत्र इच्छितस्थळी पोचवायचे. म्हणे, आता दोन नवे स्टँप आलेत यांना पैसेही द्यावे लागत नाहीत काहीही खपवायचे असले की या दोनपैकी एक चिकटवा नि समाज तुम्हाला हवे ते निमूटपणे शिरोधार्य मानतो या दोन स्टँपची छपाई थेट केंद्रीय पातळीवर होते ज्यांना हवे त्यांना ते फुकट मिळतात, अट एकच... ते न वापरणार्‍यांना सतत दूषणे द्यायची दूषणे देणॆ हे आवडीचे काम जनता अतिशय आनंदाने करते स्टँप लावलेली रिकामी पाकीटे नि पॅकेट्स संपत्ती म्हणून मिरवते आणि स्टँप न लावलेले कितीही उपयुक्त असले तरी बाणेदारपणे फेकून देते... रिकाम्यापोटी पाठवण्याजोगे काहीच नसलेले लो… पुढे वाचा »

वाचाळ तू मैत्रिणी

• 
  
  

  (रमताराम यांच्या संकल्पित ’गीतमारायण’मधी एक गीत.) एका अभिनेत्रीला उत्कृष्ट अभिनेत्रीचा पुरस्कार मिळाला आणि ती अभिनेत्री अचानक खूप बोलू लागली, सांगू लागली. एका चित्रपटदरम्यान झालेल्या एका प्रसिद्ध अभिनेत्यासोबत झालेल्या अफेअरची चर्चा तिने माध्यमांत रंगवली. संतप्त झालेल्या अभिनेत्याने तिच्याशी कोणताही संबंध असल्याचे नाकारले. बर्‍याच धुरळ्यानंतर तो वाद शांत झाला. मग अभिनेत्रीने राजकारणातील व्यक्तिंसह बॉलिवूडमधील अनेक सहकार्‍यांना लक्ष्य केले. बरीच उलथापालथ झाली. त्या अभिनेत्याबाबतच्या वादाचे पडसादही अधूनमधून वर येऊ लागले. अशातच एका प्रसिद्ध अभिनेत्याच्या पार्टीमध्ये अचानक हे दोघे समोरासमोर आले. तिला पाहताच तो अभिनेता संतापाने थरथरु लागला आणि गाऊ लागला... भाष्यचित्रकार: सतीश आचार्य. … पुढे वाचा »

विडंबन झाले कवितेचे...(ऊर्फ ‘विडंबन-वेदना’)

• 
  
  

  सदर कवितेतील प्रसंग साक्षात घडण्यापूर्वी त्यांनी संकल्प केलेल्या आणि नंतर -साहजिकच- अपुरे सोडून दिलेल्या ’गीतमारायण’ या गीतसंग्रहातील एक गीत. https://www.news18.com/ येथून साभार. ( काव्यप्रभू गदिमा यांची क्षमा मागून) कळफलकाशी जडले नाते अधीर बोटांचे विडंबन झाले कवितेचे रमतारामे उगा उचलिले गीत राघवाचे कर्ण जाहले काव्यप्रभूंच्या तप्त चाहत्यांचे उभे ठाकले कविप्रेमी ते, क्रुद्ध शब्द वाचे विद्ध विडंबक पळू पाहतो, झुंड तयापाठी पदांमधि त्या एकवटुनिया निजशक्ती सारी दूर जातसे रमत्या, वाढवी अंतर दोघांचे उंचावुनिया मान जरासा कानोसा घेई तडिताघातापरी भयंकर नाद तोच होई रंगविले गाल लाल कुणी एके रमत्याचे अंधारुनिया आले डोळे, कानी ध्वनि वाजे मुक्त हासला झुंड… पुढे वाचा »

द. शेटलँड बेटावर भूकंप...

• 
  
  

  (बातमी: 5.4-magnitude quake hits South Shetland Islands ) --- मोदींच्या भाषणांमुळेच हे झाल्याचा आरोप राहुल गांधींनी केला. मोदींनी ‘आम्ही भारतातून हाकललेली काँग्रेसची गेल्या सत्तर वर्षांतील पापे तिकडे जमिनीतून बाहेर येत असल्यामुळे’ भूकंप झाल्याचा प्रतिटोला दिला. ‘तेथील एका नागरिकाने मोदींवर टीका केल्यामुळे ईश्वरानेच त्यांना शिक्षा दिली’ असे रविशंकरप्रसाद भक्तिभावाने ट्विट करते झाले. आपल्या पक्षाचा एकमेव सदस्य असलेल्या कम्युनिस्टाने ‘समाजवाद्यांनी संघाशी केलेल्या छुप्या युतीचे तिथे गाडलेले पुरावे बाहेर येण्यास यातून मदत होईल’ अशी आशा व्यक्त केली. कन्हैयाकुमारने ‘भूकंप से आजादी’ अशी नवी घोषणा दिली. पुण्यातील दक्षिण-पूर्व समाजवादी गटाने कलेक्टर कचेरीसमोर पंधरा मिनिटे घोषणा देऊन अंटार्क्ट… पुढे वाचा »

नाचत ना...

• 
  
  

  (काव्यशार्दुल गोविंदाग्रज यांना स्मरून ) नाचत ना भाजपात, आता । राकाँच्या कळपात, नाथा ॥ आणिक होती, चिकी मावशी (१) । तावडेंची उलघाल, नाथा ॥ खुर्ची उलटली, सत्ता हरपली । काकांच्या फटक्यात, नाना ॥ तो तर वरती, नवबिहारी (२) । सर्व हताश पाहात, नाना ॥ --- गीत: काव्यकार्टुन संगीत: आताबास्कर संगीत मंडळी गायक: चंद्रकांत छोटीमिशी (कोरस: आयटीसेल) नाटक: सं. खुर्चीप्रभाव राग: मुन्शिपाल्टी कानडा चाल: उद्धवा नेऊ नको नाथास … पुढे वाचा »

अब्ज अब्ज जपून ठेव (अर्थात ‘मल्ल्याला सल्ला’)

• 
  
  

  https://blogs.navbharattimes.indiatimes.com/ येथून साभार. (कविवर्य मंगेश पाडगांवकर यांची क्षमा मागून ) अब्ज अब्ज जपून ठेव, कोहिनूर हिर्‍यापरी ॥ ध्रु.॥ काय बोलले जन हे, विसरुन तू जा सगळे, जमविली जी माया तू, जाण अंती तीच खरी ॥ १ ॥ लाज नको पळताना, खंत नको स्मरताना काळ जाता विसरिल रे, जनता ही तुज सहजी ॥ २ ॥ राख लक्ष स्वप्नांची, हतबल त्या गरीबांची, तव कृपेने बुडले जे, उडु दे वार्‍यावरी ॥ ३ ॥ - मजेत पेडगांवकर - oOo - --- संबंधित लेखन: अशी ही पळवापळवी >> अ.सं.सं. मध्ये मल्ल्या >> --- पुढे वाचा »

मुंबईत वीज गेली...

• 
  
  

  मुंबईत वीज गेली म्हणून फडणवीसांनी मुख्यमंत्र्यांना आणखी एक निषेधाचे पत्र लिहिले चंद्रकांत पाटलांनी राज्यपालांची भेट घेतली दरेकरांनी गेटवेवर अर्धा तास उपोषण केले आणि एका राणेंनी पत्रकार परिषद घेऊन आदित्य ठाकरेंना जबाबदार धरले पंजाबमधील शेतकर्‍यांना पाठिंबा देणारा नवा लेख संजय राऊत यांनी लिहिला. कंगनाने ट्विट करुन त्यातील व्याकरणाच्या चुका जाहीर केल्या काँग्रेस नि राहुल गांधींनी काय करावे यावर कम्युनिस्ट विचारवंताने एकशे तेरावा लेख लिहिला आणि सायक्लोस्टाईल करुन आपल्या मित्रांना पाठवला माहिती अधिकाराचा वापर करुन मोराच्या पिसांची संख्या राहुल गांधीनी माहिती करुन घेतली कपिल सिब्बल यांनी त्याबाबत सोनियांकडे तक्रार केली आपले तिकिट कापण्यामागे मुंबई पोलिसाचे षडयंत्र असल्याचा गुप्त … पुढे वाचा »

टीव्ही लागले रे, टीव्ही लागले

• 
  
  

  (कविवर्य शंकर रामाणी यांची क्षमा मागून) टीव्ही लागले रे, टीव्ही लागले कुणाच्या घरातिल टीव्ही लागले रवीची प्रभा मंद अंधूकताना याने लावले रे, त्याने लावले! दिसा कष्टुनि जे जाहले श्रमी जन सारे अखेरीस सैलावले इथे कावलो मी, सर्व गलग्यामुळे मनी प्रार्थना, वीज घालवाच रे सुरू बातम्या या कुणाच्या घरी कुणी हास्यजत्रेत हो दंगले संत्रस्त मम मनाच्या तळीचे शिवीसूक्त हे ओठातुनि ओघळे - सतत त्रस्तमी (ऊर्फ मंदार काळे) - oOo - ( मित्रवर्य उत्पल व. बा. यांच्या सहकार्याने...) इथे पत्रकारितेची पडली शवे त्यावरी नफ्याची गगनचुंबी घरे स्क्रीन जयाचा बुद्धी शोषून घेतो त्या इडियटाचे पिसे लागले रे टीव्ही लागले रे...टीव्ही लागले... - oOo - पुढे वाचा »

मी कवी होणारच!

• 
  
  

  तो म्हणाला, मी कवी होणारच! मग त्याने कवी होण्याचे प्लॅनिंग केले मार्केट रिसर्च एजन्सीला गाठले, काव्य-बाजाराचा कानोसा घेऊन खपाऊ विषयांवर अ‍ॅन्युअल रिपोर्ट बनवून देण्याचे काँट्रॅक्ट दिले सर्वात प्रथम सौंदर्यवादाचा अंगरखा त्याने लपेटून घेतला गारवा, पारवा, मारवाच्या जुड्या बांधून जय्यत तयार ठेवल्या हिरव्या माडांच्या एका बनात वळणावळणाच्या लाल वाटेवर प्राजक्तापासून सायलीपर्यंत, बहाव्यापासून पिंपळापर्यंत सारे समोर राहतील अशा एका घरात मुक्काम हलवला सुलभ मराठी व्याकरणाचे एक स्वस्त पुस्तक आणले मग शब्दांचे मात्रांशी, मात्रांचे आकड्यांशी गणित ठाकून ठोकून जुळवत कविता लिहायला लागला यथावकाश शंभरेक कविता अगदी नेटाने खरडून झाल्या फेसबुकवर शे-सव्वाशे लाईक जमा करू लागल्य… पुढे वाचा »

माजी मुख्यमंत्र्याचे खुर्चीस प्रेमपत्र

• 
  
  

  https://seenpng.com/ येथून साभार. (कविवर्य अनिल यांची क्षमा मागून) थकले गं डोळे माझे वाट तुझी पाहता वाट तुझी पाहता गं रात्रंदिन जागता सुकला गं कंठ माझा आरोपां आळविता आरोपां आळविता गं ध्यान तुझे करिता सरले गं मित्र माझे मजला तू त्यागता मजला तू त्यागता गं अन् त्याची* हो जाया शिणला गं जीव माझा तुजविण राहता तुजविण राहता गं तू नच भेटता - स्वप्निल (ऊर्फ मंदार काळे) - oOo - * सांगा पाहू तो कोण? पुढे वाचा »

एका एरॅटिक*-नेटग्रस्ताची कैफियत

• 
  
  

  https://i1.wp.com/amitguptaz.com/ येथून साभार. (कविवर्य आरती प्रभू यांची क्षमा मागून) ते येते आणिक जाते येताना काही बिट्स (१) आणते अन् जाताना टाटा करते येणे-जाणे, डालो (२) होणे असते असे जे न कधी पुरे होते येताना कधी मध्ये थांबते तर जाताना एरर देते न कळे काही उगीच काही आकळत मज काही नाही कारणावाचून उगीच का हे असे अडते? येतानाची कसली रीत, बाईट्स (३) ऐवजी देई ते बिट जाताना कधी हळूच जाई येण्यासाठीच फिरुन जाई प्रकट होते, विरुन जाते, जे टवळे - चालूदे प्रभू (ऊर्फ मंदार काळे) - oOo - (१). बिट्स (Bits) हे संगणकामध्ये साठवणुकीचे असलेले एकक.   (२). आभासीविश्वातील ‘शॉर्टहॅंड मराठी’मध्ये ‘डाऊनलोड’साठी वापरला जाणारा शब्द.   (३). संगणकाच्या साठ… पुढे वाचा »

कर्तव्यच्युत पेस्टकंट्रोलयोध्याप्रत...

• 
  
  

  (कविवर्य वा. रा. कांत यांची क्षमा मागून) झुरळांची माळ पळे, अजुनि मम घरात भेट आपुली स्मरशी काय तू मनात ? पेरिता फडताळी तू थेंब त्या द्रवाचे कोण्या छिद्रात असे कोण बैसलेले हलकट ते झुरळ लपे छान सुशेगात त्या वेळी, ओट्यावर, आणि तयाखाली स्वर्णिमाच* जणू पसरे, भर दिवसा काली फिरत असे, टिच्चून ते, माझिया घरात हातांसह स्प्रेगनने तुवा लढताना हर्बलाचे करडे कळे, मळुनि लावताना मिशीधारी झुरळ तुज, खिजविते खलात** तू गेलास, सोडुनि ती माळ, काय झाले, सरपटणे ते तयांचे, अजुनि उरे मागे स्मरते ती, पलटण का, कधि तुझ्या मनात? - चिं. ता. क्रांत (ऊर्फ मंदार काळे) - oOo - * स्वर्णिम अर्थात सोनेरी रंगाचे झुरळ ** खल आणि बत्ता जोडीतील पुढे वाचा »

जग जागल्यांचे १२ - कम्युनिस्टांच्या देशात व्लादिमिरचा अनोखा लढा

• 
  
  

  ग्रीनहाऊस माफियांचा कर्दनकाळ: गाय पीअर्स   << मागील भाग 'Let us defend our laws from being encroached upon by the authorities' - Vladimir Bukovskii. साठच्या दशकाच्या सुरुवातीस मॉस्को विद्यापीठात ’कॉस्मोनॉल’ या कम्युनिस्ट पक्षाच्या युवा शाखेवर टीका करणारे टिपण प्रसिद्ध झाले. त्यात ही नैतिक आणि आध्यात्मिक दिशा हरवलेली, मरु घातलेली संघटना असल्याचे म्हटले होते. या संघटनेमध्ये पुन्हा चैतन्य प्रदान करायचे असेल तर त्यात लोकशाही रुजवण्याची गरज असल्याचे प्रतिपादन केलेले होते. हे टिपण सोव्हिएत गुप्तहेर संघटना केजीबीच्या दप्तरी दाखल झाले. या टिपणाच्या लेखकाची, एकोणीस वर्षीय ’व्लादिमिर ब्युकोव्स्की’ याची कसून चौकशी करुन त्याला विद्यापीठातून निलंबित करण्यात आले. बाह्यशिक्षण घेत असता… पुढे वाचा »

सामूहिक नेतृत्वाची पिपाणी आणि त्रात्याचा शंख

• 
  
  

  नोटाबंदीसह अनेक निर्णयांचे फटके खाऊनही भारतीय जनतेने मोदींना पुन्हा भरघोस मतांनी का निवडून दिले याचे कोडे भारतीय बुद्धिजीवींना अजूनही उलगडलेले नाही. याचे कारण ’काय योग्य नि काय अयोग्य’ या मूल्यमापनातून, विचारांच्या व्यूहातून बाहेर येऊन, निकषांआधारे विचार करण्याऐवजी, जमिनीवरच्या वास्तवाची - भले ते त्यांच्या दृष्टीने तर्कसंगत नसेल त्याची - दखल घेऊन, त्याआधारे भारतीय राजकारणाचा विचार करत नाहीत ही त्यांची समस्या आहे . कोरोनाच्या साथीमुळे जगण्याची सारी उलथापालथ होऊनही जनतेचा मोदींवरील विश्वास अद्यापही कमी झालेला नाही, असे अहवाल अलिकडेच प्रसिद्ध झाले आहेत. भाट माध्यमांचे म्हणून भले ते खोडून टाकता येतील, पण आसपास कानोसा घेतला तर या पडत्या काळाचा ज्यांना फटका बसला आहे, ते ही यातून बाहेर पडण… पुढे वाचा »

जग जागल्यांचे ११ - ग्रीनहाऊस माफियांचा कर्दनकाळ: गाय पीअर्स

• 
  
  

  पर्यावरणाचा पहारेकरी: विल्यम सँजुअर   << मागील भाग मागच्या वर्षी नोव्हेंबर महिन्यात ऑस्ट्रेलियामध्ये भडकलेल्या वणव्याने प्रचंड वनसंपत्ती, लक्षावधी वन्यजीवांचा संहार केला. मानवी संपत्तीलाही उध्वस्त करत हा वणवा तब्बल तीन महिने धुमसत होता. त्याहीपूर्वी अमेझॉनच्या जंगलात दहा महिने थैमान घातलेल्या वणव्याने नऊ हजार स्क्वेअर कि.मी. चे क्षेत्र जाळून भस्म केले होते. ब्राझीलच्या अध्यक्षाने हा वणवा आटोक्यात आणण्यात हेळसांड तर केलीच, पण अन्य देशांची मदत नाकारुन एक प्रकारे हा वणवा पसरण्यास मदतही केली. याची झळ बोलिव्हिया, पेरु, पॅराग्वे या देशांतही पसरली. त्या तुलनेत ऑस्ट्रेलियाचा प्रतिसाद अधिक नेमका होता... याचे कारण त्यांनी अनुभवलेला हा पहिलाच वणवा नव्हता. एकोणीसाव्या शतकापासून अशा व्यापक वणव्यांचा सामना त्यांना करावा लागलेला आहे. विसाव्या … पुढे वाचा »

बुद्धिबळातील मार्शल-आर्ट

• 
  
  

  विषयसंगतीमुळे हा लेख ’ वेचित चाललो... ’ या ब्लॉगवर हलवला आहे. तो इथे वाचता येईल. - oOo - पुढे वाचा »

त्याला खुर्ची आवडते

• 
  
  

  https://seenpng.com/ येथून साभार. ( कवी सौमित्र यांची क्षमा मागून) ह्याला खुर्ची आवडते, त्याला खुर्ची आवडते आघाडीत विसंवाद झाला की मन म्हणते, ’आधीच खुर्ची माझ्यापासून फार दूर नाही, सत्तेचं ह्याचं गणित खरंच मला कळत नाही.’ खुर्ची म्हणजे ऊब सारी, खुर्ची म्हणजे परिमळ खुर्चीविना राहायचे म्हणजे व्हायची नुसती परवड म्हणे- खुर्ची नियत खराब करते, खुर्ची जबाबदारी पण खुर्चीसोबत मिळते ना चोख जहागिरदारी खुर्ची करी आपली कामे, खुर्ची म्हणजे सर्व सुखात गुपचुप निसटुन मन जाऊन बसतं केंद्रात. दरमहा संधी येते, दरमहा असं होतं खुर्चीवरुन निसटून पडून लोकांमध्ये हसं होतं हा आवडत नसला तरी खुर्ची त्याला आवडते ह्याने लवकर सोडावी म्हणून तो ही झगडतो रूसू… पुढे वाचा »

इतिहासाचे अवजड ओझे (‘मॅन इन द आयर्न मास्क’च्या निमित्ताने)

• 
  
  

  विषयसंगतीमुळे हा लेख ’ वेचित चाललो... ’ या ब्लॉगवर हलवला आहे. तो इथे वाचता येईल. - oOo - पुढे वाचा »

कला, कलाकार आणि माध्यमे

• 
  
  

  विषयसंगतीमुळे हा लेख ’ वेचित चाललो... ’ या ब्लॉगवर हलवला आहे. तो इथे वाचता येईल. - oOo - पुढे वाचा »

खुनी सुरा

• 
  
  

  ( प्रेरणा: कुसुमाग्रजांची `खुनशी सुरे’ ही कविता ) भरचौकात एका सुर्‍याने एका माणसाची हत्या केली पोलिसाच्या हाताने मग त्या सुर्‍याला अटक केली. सुरा धरणारा हात म्हणे, ’खून करणारा सुराच, त्याच्यावर माझे काहीच नियंत्रण राहिले नाही*.’ कलम धरलेल्या हाताने सुरा धरलेल्या हाताचा युक्तिवाद मान्य करत त्याला निर्दोष मुक्त केला. दशकांनंतर निकाल आला सुरा संपूर्ण दोषी ठरला ’मरेपर्यंत वितळवण्याची शिक्षा हवी’ जमाव गर्जला. ’असे समाजविघातक सुरे अशांतीचे दूत असतात.’ म्हणत कलमवाल्या हाताने त्यावर शिक्का उमटवला. सुर्‍याच्या शिक्षेसाठी मग सुरा बनवणारा हात आला ’नव्यांसाठी हा कच्चा माल’ म्हणून जुना घेऊन गेला समारंभपूर्वक त्याने मग सुरा भट्टीत झोकून दिला ’शांतिदूत हा’ बघ्यांनी- त्यावर पुष्पवर… पुढे वाचा »

जग जागल्यांचे १० - पर्यावरणाचा पहारेकरी: विल्यम सँजुअर

• 
  
  

  मोर्देशाय वानुनू: एक चिरंतन संघर्ष   << मागील भाग १९७४ सालच्या मे महिन्यात इलिनॉय राज्यात तीन गायी अचानक मृतावस्थेत आढळून आल्या. पोस्टमॉर्टेममध्ये त्यांचा मृत्यू सायनाइडच्या विषबाधेने झाल्याचे स्पष्ट झाले. सायनाइड हे नैसर्गिक वातावरणात आढळून येणारे रसायन नव्हे. तपासाअंती असे दिसून आले की तेथील जमिनीमध्ये मोठ्या प्रमाणावर सायनाइड, कॅडमिअम, शिसे, निकेल, जस्त वगैरे घातक द्र्व्ये मुरलेली आहेत. यांचा उगम होता जवळच असलेल्या ’बायरन सॅल्वेज यार्ड’मध्ये. ’बायरन सॅल्वेज यार्ड’ ही कचरा-डेपो (landfill) म्हणजे जमिनीवर कचरा जिरवण्याची जागा होती. बहुतेक उत्पादनप्रक्रियांदरम्यान निसर्गाला नि मानवालाही घातक अशी टाकाऊ द्रव्ये वा कचरा तयार होतो. अशा अनेक उद्योगांची उत्सर्जिते जिरवण्याची सेवा ही कंपनी पुरवीत होती. त्यांच्या ग्राहकांमध्ये तेलशुद्धिक… पुढे वाचा »